ของเล่นมาใหม่ของวิทยุสมัครเล่น APRS

สวัสดี ทุกๆท่านครับ ผ่านไปไม่เท่าไหร่ เริ่มเดือนสามแล้ว ไตรมาสแรกกำลังจะหมด ไตรมาสที่สองกำลังรอขึ้น งานก็เยอะ ลูกค้าก็ตามงาน ตอนนี้เพิ่งกินอิ่ม คิดอะไรไม่ออก อัพเดทเขียนบล๊อกซักหน่อยละกันครับ

เดือนใหม่นี้ ผมได้รับของเล่นชิ้นใหม่มาทดลอง เป็นเครื่องวิทยุสื่อสาร VHF / FM แบบติดรถยนต์ รุ่นนี้มีความสามารถที่สูงกว่ารุ่นอื่นๆทั่วๆไป คือมันสามารถจะส่งข้อมูล APRS แสดงตำแหน่งที่ได้รับจาก GPS ผ่านสัญญาณวิทยุออกไปได้แบบ real-time

APRS คืออะไร คนที่ไม่ได้อยู่ในวงการวิทยุสมัครเล่นก็คงตั้งคำถามว่ามันคืออะไร APRS ย่อมาจากคำว่า Automatic Positioning Report System แปลเป็นภาษาไทยก็คือ ระบบแจ้งตำแหน่งอัตโนมัติ ฟังดูหรูหราไหมครับ หลักการทำงานก็คือ เราจะเอาข้อมูลพิกัดของเราที่ได้รับจาก GPS (Global Positioning System) มาใช้เป็นข้อมูลตั้งต้นครับ ข้อมูลนี้ก็จะมีตำแหน่งของเรา เป็น Latitude และ Longitude ความสูงจากระดับน้ำทะเล ความเร็ว ทิศทางการเคลื่อนที่ เป็นต้น

วิทยุเครื่องนี้ผมเคยอยากได้ตั้งแต่เปิดตัวออกมาใหม่ๆ แต่ด้วยราคาค่าตัวที่สูงมาก ทำให้ผมตัดสินใจไม่สั่งซื้อมาตั้งแต่แรก แต่ในตอนนี้พอได้มาแล้ว ก็เลยมาลองติดตั้งในรถดูครับ เมื่อก่อนรถของผมก็ส่งสัญญาณ APRS ออกมาตลอด แต่หลังจากน้ำท่วมใหญ่เมื่อหลายปีก่อน อุปกรณ์ APRS ของผมก็จมน้ำตายไปพร้อมกับรถคันเก่า แล้วผมก็ไม่ได้ซ่อมแซมอุปกรณ์ให้กลับมาใช้ได้เหมือนเดิม ก็คือเลิกส่งไปซะเฉยๆน่ะแหละครับ

วิทยุเครื่องนี้เป็นแบบ 2 หน้าจอ แบ่งเป็นหน้าจอซ้าย และขวา ทำงานพร้อมกันได้ 2 ความถี่อิสระ ผมตั้งให้หน้าจอทางขวามือทำงานในโหมด APRS modem โดยจะส่งข้อมูลที่ได้รับจาก GPS ออกไปทางคลื่นวิทยุ ส่วนหน้าจอทางซ้ายมือผมใช้งานเป็นวิทยุสื่อสารตามปกติครับ เหมือนมีวิทยุสองเครื่องในเครื่องเดียวเลย สะดวกใช่ไหมละครับ

หลายๆคนอาจจะเคยเห็นเครื่องวิทยุสื่อสารมาบ้าง พอดูรูปแล้วจะสงสัยว่าเอาเครื่องวิทยุไปติดตั้งตรงหน้าคอนโซลรถได้ยังไง วิทยุเครื่องนี้ เค้าออกแบบมาให้จอแสดงผลตัวเครื่องแยกส่วนกันครับ ผมเอาตัวเครื่องไปซกไว้ใต้เบาะนั่ง แล้วลากสายไฟมาเชื่อมต่อที่หน้าจอครับ ติดตั้งไว้หน้ารถฝั่งคนขับ คู่กับ GPS ที่เอาไว้นำทาง เพราะเป็นตำแหน่งที่ไม่รบกวนสายตา และไม่ต้องละสายตาจากถนนมากนัก ข้อนี้สำคัญมากสำหรับความปลอดภัยในการขับรถเลยนะครับ

 ปัญหาต่างๆของวิทยุรุ่นนี้ก็มีเสียงบ่นจากนักวิทยุในต่างประเทศอยู่หลายเรื่อง ส่วนมากจะเป็นเรื่องการติดตั้งหน้าจอแสดงผล สำหรับผมนั้น การติดตั้งหน้าจอแสดงผลไม่ค่อยเป็นปัญหามากนัก แต่ปัญหาในการใช้งานที่หนักหนากว่าก็คือ การรับสัญญาณ GPS ครับ ในเว็บไซต์ต่างๆของต่างประเทศมีข้อมูลว่า FGPS-1 ที่เป็นอุปกรณ์เสริม ติดตั้งที่หน้าจอแสดงผลเพื่อรับสัญญาณ GPS นั้น มีความไวสูงมาก ไม่ว่าจะติดตั้งตรงจุดไหนก็สามารถรับสัญญาณดาวเทียมได้อย่างไม่มีปัญหา ข้อนี้ผมเห็นด้วยครับ ความไวในการรับสัญญาณถือว่าใช้ได้เลยทีเดียว แต่ปัญหาคือการทำ "Position lock" ครับ ในตอนเช้า หลังจากจอดรถทิ้งไว้ทั้งคืน ผมจะเจอปัญหา GPS ไม่ lock ครับ บางครั้งใช้เวลาครึ่งชั่วโมง กว่าจะ lock ได้ ซึ่งบางครั้งผมขับรถจากบ้านไปจนเกือบถึงที่ทำงานแล้วครับ เพิ่งจะทำงานได้

แต่ผมก็แปลกใจอีกอย่างก็คือ ถ้าหากว่า GPS lock แล้ว เครื่องวิทยุก็สามารถรับสัญญาณดาวเทียมได้ตลอด ไม่มีปัญหาแต่อย่างใด พยายามค้นข้อมูลในอินเตอร์เน็ต เกี่ยวกับ Reacquisition ก็ไม่เห็นใครจะมีแจ้งไว้เลย วิธีแก้ของผมก็คือ ก่อนจะออกรถ ผมจะถอดเอาหน้าจอแสดงผลออกมานอกตัวรถ รอให้เครื่องจับสัญญาณจน lock ตำแหน่งได้ก่อน แล้วจึงค่อยติดตั้งตามปกติ วิธีนี้จะไม่มีปัญหาเลยครับ ไม่รู้ว่าเครื่องใช้ Firmware รุ่น 1.0 ซึ่งเป็นรุ่นเก่าหรือเปล่า แต่จะลอง Upgrade firmware เป็นรุ่น 1.6 แล้วจะลองดูว่าปัญหาลดลงบ้างหรือเปล่า

ส่งตำแหน่งตัวเองออกไปแล้ว จะไปดูได้ที่ไหน แล้วใครจะอยากดู

ปัจจุบันนี้ การดูตำแหน่งของ APRS ที่นักวิทยุสมัครเล่นส่งออกไปนั้น สามารถดูได้ง่ายๆจากหน้าเว็บไซต์ http://aprs.fi ครับ เป็นแผนที่ overlay บน google map ทำให้ดูง่ายมากครับ ส่วนที่บอกว่าใครจะดูนั้น คงต้องแล้วแต่การนำไปประยุกต์ใช้ของแต่ละคนครับ อย่างสมัยก่อนผมขับรถไปหาเพื่อน ก็สามารถให้เพื่อนดูว่าเราอยู่ถึงไหนแล้ว ถ้าใกล้ๆแล้วเค้าก็จะมาติดต่อผ่านวิทยุเพื่อบอกเส้นทางได้ ประโยชน์ไม่ได้มีเพียงแค่เล่นๆแบบนี้นะครับ เคยมีเหตุการณ์เครื่องบินฝึกบินตกในป่า แล้วหายเงียบไปเลย ในคราวนั้นมีการใช้ระบบ APRS ในการบันทึกตำแหน่งของทีมค้นหา และทำเป็นข้อมูลว่าพื้นที่ไหนได้รับการค้นหาไปแล้วบ้าง เพื่อที่จะลดความซ้ำซ้อนในการค้นหาผู้รอดชีวิตสำหรับทีมค้นหาหลายๆทีมครับ และอีกทั้งยังเป็นการรับประกันความปลอดภัยของทีมค้นหาเอง ที่ต้องบุกป่าลึกและอาจจะหลงป่าครับ